Program Profilaktyczno-Wychowawczy Szkoły Specjalnej Przysposabiającej do Pracy  im. Jana Pawła II w Zespole Szkół Specjalnych  w Augustowie na rok  szkolny 2017/2018

 Wstęp

 Program Wychowawczy Szkoły Specjalnej Przysposabiającej do Pracy w  Zespole Szkół Specjalnych w Augustowie opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym. Jest realizowany przez wszystkich nauczycieli. W pracy z uczniami z upośledzeniem umysłowym cele wychowania i nauczania traktujemy łącznie, określając je jako cele edukacji.

 Celem działalności szkoły jest edukacja uczniów z niepełnosprawnością intelektualną, z autyzmem i z niepełnosprawnościami sprzężonymi  w zakresie ich wszechstronnego rozwoju na miarę indywidualnych możliwości, przygotowanie do codziennego życia w integracji ze społeczeństwem oraz do podjęcia samodzielnej lub wspomaganej pracy na określonym stanowisku na wolnym lub chronionym rynku pracy.

 Motto:

 Każdy uczeń ma szansę.

W realizacji misji szkoły należy prowadzić ciągły wychowawczy dialog z rodziną dziecka, który doprowadzi do dobrego, skutecznego, zgodnego oddziaływania wychowawczego. Pierwotne i największe prawa wychowawcze posiadają rodzice w stosunku do swoich dzieci.

Rodzice aktywnie uczestniczą w życiu szkoły, są partnerami we wszystkich podejmowanych działaniach

Wypełnieniu misji szkoły w szczególności będzie służyć:

•  Zapewnienie optymalnych warunków do rozwoju uczniów poprzez udzielenie im właściwej pomocy psychologiczno -pedagogicznej, organizowanie specjalistycznej opieki wychowawczej, zdrowotnej i materialnej.
• Zapewnienie zasad bezpieczeństwa, promocji i ochrony zdrowia w realizacji podjętych zadań.
• Organizowanie dodatkowych zajęć dla uczniów z uwzględnieniem ich potrzeb rozwojowych, pasji, zainteresowań oraz możliwości finansowych organu prowadzącego.
• Współdziałanie z PP-P oraz innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc dzieciom i rodzicom.
• Tworzenie sytuacji sprzyjających i doskonalących zaradność i niezależność uczniów w czynnościach samoobsługowych i życiowych.
• Współpraca z rodzicami w zakresie nauczania, wychowania i profilaktyki zdrowotnej.
• Kultywowanie cyklicznych imprez okolicznościowych oraz tworzenie tradycji związanych  z patronem szkoły.

Wartości wychowawcze i profilaktyczne

Podmiotem działań jest konkretna osoba.

Edukacja szkolna wymaga zachowania odpowiedniej proporcji między przekazem informacji, rozwijaniem umiejętności  i wychowaniem.

Podmiotem wychowania i kształcenia jest uczeń, zatem podstawą procesu edukacji powinny  być potrzeby rozwojowe ucznia, a nie wymogi poszczególnych zajęć edukacyjnych.

Wspieranie wszechstronnego rozwoju ucznia – stanowi nadrzędny cel pracy edukacyjnej realizowany w zakresie:

• nauczania – jako integralnego traktowania wiadomości przedmiotowych dla lepszego rozumienia świata, ludzi i siebie,
• kształcenia umiejętności w celu zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce,
• wychowania – czyli tworzenia środowiska wszechstronnego rozwoju osobowego  i wspierania działań wychowawczych rodziców.

 Wychowanie – jest to proces wspomagania dzieci i młodzieży w rozwoju ukierunkowany na osiągnięcie pełni dojrzałości na miarę swoich możliwości w obszarach:

• fizycznym, psychicznym, społecznym, duchowym.

Profilaktyka -  ma na celu redukowanie przypadków niedostosowania społecznego, wykolejeń, patologii społecznej, zapobieganie chorobom i uzależnieniom.

Główną wartością w procesie wychowania jest wyzwalanie aktywności dziecka pamiętając, iż każde posiada swoiste uzdolnienia i braki.

Rozwijanie dociekliwości poznawczej powinno być ukierunkowane na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

Oddziaływania wychowawcze cechują się życiową użytecznością i powinny wdrażać ucznia do samodzielności społecznej. Naczelna zasada wychowania brzmi: „do życia przez życie”.

Każdy uczeń ma prawo do dobra własnego i odnalezienia swojego miejsca w świecie.

Poszczególni uczniowie rozwijają się we właściwym sobie tempie, do tego tempa więc należy dostosować zakres działań wychowawczych.

Wychowanie musi być oparte na zainteresowaniach uczniów, które są podstawowym kryterium doboru materiału i środków nauczania.

Za fundamentalną zasadę uznaje się podążanie osobistą ścieżką ucznia, czyli stwarzanie możliwości a nie wymagań.

Każdy uczeń ma możliwość:

• wzbogacać wiedzę z zakresu profilaktyki
• uczestniczyć w promocji zdrowego stylu życia
• zwiększać umiejętności bezpiecznego zachowania się w środowisku lokalnym
• poprawiać relacje interpersonalne
• wzbogacać wiedzę z obszaru dorastania i dojrzewania

 Do zadań profilaktycznych należy także zmniejszanie występowania przypadków agresywnych zachowań, ulegania negatywnym wpływom rówieśników.

Cele i zadania  wychowawczo-profilaktyczne szkoły

Cele i zadania wychowawczo-profilaktyczne szkoły, w odniesieniu do uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębszym, oparte są na podstawie programowej  i zawierają:

• Tworzenie warunków niezbędnych do zapewnienia uczniowi komfortu psychicznego i poczucia bezpieczeństwa emocjonalnego.
• Tworzenie warunków i sytuacji  doskonalących zaradność życiową oraz niezależność w czynnościach samoobsługowych.
• Ochrona zdrowia i bezpieczeństwa w życiu codziennym – poszerzanie wiadomości                     i umiejętności z zakresu bezpiecznych zachowań, wyuczenie określonych umiejętności ważnych dla zdrowia i przekształcenie ich w sprawności.
• Tworzenie sytuacji edukacyjnych , wykorzystywanie różnych sytuacji życiowych do rozwijania umiejętności komunikacyjnych uczniów.
• Kształtowanie  relacji społecznych, przygotowanie do pełnienia ról społecznych i zawodowych.
• Uczenie rozumienia swoich praw,  umiejętności ich egzekwowania.
• Uczenie odpowiedzialności za swoje czyny i postępowanie.
• Nabywanie niezbędnych umiejętności przewidywania zagrożeń, unikania ich i radzenia sobie    z trudnymi sytuacjami.
• Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających   zdrowiu i bezpieczeństwu.
• Uwrażliwienie na czynniki chorobotwórcze i substancje szkodliwe dla zdrowia ( nikotyna, alkohol, leki, dopalacze, narkotyki, AIDS) oraz konsekwencje zachowań ryzykownych.
• Kształtowanie bezpiecznych zachowań w różnych sytuacjach życiowych w zakresie ruchu drogowego, właściwych zachowań wobec nieznanych osób, sposobów postępowania w razie kontaktu z nieznaną substancją, umiejętności mówienia „ nie” w sytuacjach zagrożenia zdrowia       i bezpieczeństwa.
• Poszerzenie umiejętności udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
• Tworzenie warunków umożliwiających uczniom dokonywanie właściwego wyboru kierunków przyszłej pracy.
• Kształtowanie pozytywnego wizerunku ucznia w środowisku społecznym jako potencjalnego pracownika, klienta i użytkownika.
• Umożliwienie udziału w aktualnych wydarzeniach społecznych i kulturalnych.
• Przybliżanie tradycji i obyczajów lokalnych, narodowych, rozbudzanie poczucia przynależności  do społeczności lokalnej, regionu, kraju.
• Umożliwianie poznawania środowiska przyrodniczego oraz budzenie zainteresowania
•  i szacunku dla przyrody.

Koncepcja współpracy z rodzicami (opiekunami)

Warunkiem powodzenia w edukacji jest nawiązanie współpracy z rodziną.

Największe prawa wychowawcze posiadają rodzice w stosunku do swoich dzieci.

Nauczyciele wspierają rodziców w dziedzinie wychowania.

Kierunek działalności wychowawczej powinien uwzględniać wolę rodziców.

Rodzice biorą udział w tworzeniu indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych,  w realizowaniu pewnych jego części na terenie domu oraz w konsultacjach dotyczących postępów i trudności dziecka.

Podejmowanie aktywności na rzecz działań promujących zdrowy styl życia w rodzinie i środowisku.

Formy współpracy z rodzicami (opiekunami):

• dążenie do pełnego poznania sytuacji rodzinnej, udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów w miarę możliwości,
• organizowanie spotkań szkoleniowych – pedagogizacja rodziców,
• zasięganie opinii rodziców, np. za pomocą ankiet, na tematy dotyczące działalności szkoły i oczekiwań wobec niej,  także zachęcanie rodziców do tworzenia struktur formalnych, współdziałających z placówką,
• zasięganie u rodziców informacji dotyczących rozwoju dziecka, jego trybu życia, upodobań, stanu zdrowia w celu pełniejszej diagnozy pedagogicznej,
• organizowanie spotkań  i imprez szkolnych w czasie dogodnym dla rodziców,
• organizowanie semestralnych i międzysemestralnych spotkań klasowych w miłej i życzliwej atmosferze,
• organizowanie zajęć dydaktycznych, w których mogą uczestniczyć rodzice w ramach cyklu „otwarta szkoła”.

Tradycje szkolne

 Motto:

Szkoła z „własną twarzą”.

Tworzenie obyczajowości i uroczystości związanych z życiem szkoły i wychowanków powinno ukształtować u uczniów, rodziców i nauczycieli poczucie przynależności do miejsca, osób, wartości.

Aktywny udział w uroczystych obchodach Święta Szkoły

Ceremoniał tradycji i uroczystości związanych z postacią patrona szkoły służy propagowaniu wartości uniwersalnych i religijnych.

Prowadzenie edukacji środowiska lokalnego w zakresie problematyki osób z niepełnosprawnością służy propagowaniu integracji osób niepełnosprawnych ze środowiskiem.

Szkoła organizuje cykliczne i systematyczne imprezy szkolne według opracowanego harmonogramu imprez i uroczystości szkolnych.

Jesteśmy otwarci na uczestniczenie w przedsięwzięciach środowiskowych: konkursach, przeglądach, wystawach oraz imprezach okolicznościowych  zgodnych z kalendarzem świąt państwowych, religijnych, szkolnych i lokalnych.

Działania przeciwstawiające się niepożądanym zachowaniom i patologii wśród uczniów

•  Każdy wychowawca rozpoznaje i diagnozuje zagrożenia występujące w jego zespole uczniów.  W tym celu współpracuje z rodziną lub opiekunami ucznia.
• W pierwszym miesiącu nowego roku szkolnego wychowawca ustala plan działań wychowawczych  na dany rok szkolny, który  konsultuje z rodzicami.
• W szkole obowiązuje procedura postępowania interwencyjnego w sytuacji wystąpienia zachowań niepożądanych u uczniów.
• Wychowawca współpracuje z instytucjami wspomagającymi pomoc uczniom zagrożonym patologią: PP-P, KPP, PCPR, MOPS, gminnymi ośrodkami pomocy społecznej, Sądem Rodzinnym i dla Nieletnich.

Diagnoza sytuacji  wychowawczej w roku szkolnym 2017/2018

Diagnozę sytuacji wychowawczej sporządzono na podstawie przeprowadzonych wywiadów środowiskowych z rodzicami / opiekunami uczniów, obserwacji sposobu zachowań uczniów i ich potrzeb, analizy dokumentacji szkolnej.

1.  Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy liczy 18 uczniów.
2. Wiek uczniów kształtuje się w granicach: 16 – 23 lat.

 Uczniowie  wchodzą  w dorosłość.  W związku z tym potrzebują szczególnego wsparcia w sytuacjach:

• nawiązywania poprawnych kontaktów społecznych,
• przestrzegania zasad bezpieczeństwa,
• właściwej samooceny oraz różnicowania dobra i zła.
• akceptacji siebie,
• odwagi w  trafnym, samodzielnym podejmowaniu decyzji,
• kształtowania postaw w kierunku nawiązywania pozytywnych relacji z ludźmi, także płci przeciwnej,
• rozumienia sensu pracy i satysfakcji z jej wykonywania,
• działań profilaktycznych uświadamiających, że używki – nie są atrybutami dorosłości
• kształtowanie umiejętności posługiwania się narzędziami i urządzeniami oraz  opanowania prostych umiejętności i czynności pracy
• kształtowanie prawidłowej postawy uczniów  wobec pracy w aspekcie motywacji, kompetencji i wykonania

3. Uczniowie Szkoły Specjalnej Przysposabiającej do Pracy mieszkają w domach rodzinnych w mieście, na wsi oraz w Domach Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży.

Spośród uczniów SSPdP –9 dojeżdża do szkoły spoza obrębu Augustowa, w tym 3 uczniów dojeżdża samodzielnie. Są oni narażeni na szereg niebezpieczeństw i zagrożeń zewnętrznych, takich, jak:

• niekulturalne traktowanie przez rówieśników dojeżdżających z innych szkół (agresja słowna i fizyczna),
• powrót do domu o zmroku,
• brak właściwej oceny sytuacji w drodze - problemy związane z komunikacją werbalną w środkach komunikacji.

 W związku z tym uczeń dojeżdżający potrzebuje wsparcia wychowawczego w kierunku:

• działań zmierzających do wykształcenia pozytywnej samooceny,
• akceptacji własnej niepełnosprawności,
• umiejętności prawidłowego zachowania i reagowania w sytuacjach trudnych,
• uaktywniania procesów myślowych ułatwiających podejmowanie trafnych decyzji w obliczu zagrożenia zdrowia i życia.

 Absolwent naszej szkoły  powinien:

•  mieć świadomość własnej tożsamości, akceptować sam siebie,
• posiadać kulturę osobistą, stosować zasady dobrego wychowania,
• w miarę możliwości - samodzielnie podejmować decyzje,
• nawiązywać pozytywne relacje z ludźmi, rozpoznawać sytuacje zagrożenia,
• znać i akceptować atrybuty „dorosłości”,
• świadomie unikać zagrożeń (nikotyna, alkohol, narkotyki, grupy nieformalne),
• mieć poczucie przynależności regionalnej i narodowej,
• dostrzegać konieczność wykonywania określonej pracy, zadania,
• radzić sobie z sukcesami i porażką.

Wyznaczone kierunki pracy wychowawczo-opiekuńczej w  roku szkolnym  2017/2018

Przeciw działanie uzależnieniom, walka z dopalaczami i narkotykami, wzmacnianie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży i umiejętności z zakresu bezpiecznych zachowań, wyuczenie określonych umiejętności ważnych dla zdrowia i przekształcenie ich w sprawności.

Upowszechnianie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży, rozwijanie kompetencji czytelniczych.

Wzmacnianie wiary ucznia we własne siły i w zdolność osiągania wartościowych i trudnych celów (budowanie pozytywnej samooceny.

Odpowiednie korzystanie z Internetu i mediów społecznościowych, rozwijanie wśród uczniów kompetencji zawodowych.

Efekty działań wychowawczych:

 Uczeń:

• Umie ocenić swoje możliwości zawodowe i szanse zatrudnienia.
• Analizuje swoje działania, koryguje i modyfikuje je w zależności od potrzeb.
• Potrafi dostosować się do rygorów i standardów zawodowych. 
• Potrafi dokonywać wyboru drogi życiowej, w oparciu o oferty jakie daje mu społeczeństwo.
• Umie pokonywać trudności, być przedsiębiorczym i opanowanym.
• Ma poczucie własnej wartości i szanuje godność innych ludzi.
• Zna postać i wzorce osobowe patrona szkoły.
• Zna tradycje szkoły, świadomie i aktywnie uczestniczy w życiu klasy i szkoły. 
• Ma poczucie bliskości ze środowiskiem lokalnym, z narodem i jego kulturą.
• Posiada umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych, przestrzegania zasad bezpieczeństwa, dbania o własne zdrowie.
• Podejmuje działania prozdrowotne, potrafi korzystać z podstawowych placówek służby zdrowia i instytucji działających na rzecz bezpieczeństwa i pomocy osobom z niepełnosprawnością intelektualną.
• Aktywnie i twórczo spędza  czas wolny,  podejmuje działania proekologiczne.

 Ewaluacja programu

 Ewaluacja programu zostanie przeprowadzona w czerwcu 2018r. poprzez:

• obserwację i ocenę ucznia pod względem rozwoju jego umiejętności, sposobu zachowania oraz przestrzegania norm społecznie akceptowanych.
• uzyskiwanie stosownych informacji od rodziców, wychowawców i nauczycieli
• opracowanie wniosków i propozycji zmian na kolejny rok szkolny.